Inleiding

Voor u ligt de tweede bestuursrapportage over 2022.

Hierin rapporteren wij over de voortgang in de eerste acht maanden van dit jaar en bij de jaarrekening na twaalf maanden van het jaar. We kijken in de bestuursrapportage naar twee zaken: prestaties en budgetten en rapporteren alleen over de afwijkingen ten opzichte van de voorgenomen prestaties en budgetten bij de begroting.

Prestaties
In de eerste 8 maanden van 2022 liggen we met onze prestaties voor een groot deel op schema. We lichten de afwijkingen en de te nemen maatregelen in deze rapportage toe. Bij de jaarrekening 2022 blikken we terug op alle resultaten.

Hieronder volgt een totaalbeeld van de voortgang van de prestaties per programma. De prestaties van 2022 komen één op één uit de begroting 2022.  
Hieruit blijkt dat we qua voortgang van de prestaties op schema liggen. Van de 121 prestaties worden er 111 behaald (groen), 8 met enige vertraging behaald (oranje) en 2 worden niet behaald (rood)

We lichten in deze bestuursrapportage per programma de afwijkingen en financiële mutaties toe.

De nog niet volledig gerealiseerde prestaties uit voorgaande jaren zijn ook opgenomen in deze rapportage. En we rapporteren over de voortgang van de prestaties uit het Bestuursprogramma 2018-2022, jaarschijf 2022.

Budgetten
De bestuursrapportage laat een positief saldo zien van € 1.731.000, hetgeen resulteert in een positief begrotingssaldo 2022 van € 1.353.000 na deze bestuursrapportage.
Het verloop van het begrotingssaldo wordt in onderstaande tabellen in beeld gebracht.

Beoordeling van de budgetten
Voor deze 2e bestuursrapportage beoordelen we alle budgetten (zowel lasten als baten) en maken een reële inschatting van de te verwachten lasten en baten voor de nog resterende maanden van het jaar. Over de voorziene afwijkingen rapporteren wij aan u en hanteren daarbij in principe een ondergrens van € 5.000. Als wij dat zinvol en nodig vinden, dan is daar incidenteel van afgeweken.
Deze rapportage heeft alleen betrekking op het jaar 2022, zodat we de budgetwijzigingen per definitie als incidenteel aanmerken. Mochten uit de rapportage ook structurele mutaties voortvloeien, dan nemen we deze op in de Begroting 2023-2026. Daarnaast geven we in de financiële tabel aan het eind van deze bestuursrapportage aan of de afwijking incidenteel danwel structureel van aard is. Dit spraken we af in de commissie Planning & Control van februari 2020.
Kortom, de voorgestelde bijstellingen 2022 merken we als incidenteel aan.

Verloop financieel beeld in 2022
We zijn het jaar 2022 gestart met een tekort van € 1,4 mln op de primaire begroting. U heeft amendementen ingediend, de septembercirculaire is verwerkt en in het eerste halfjaar heeft u ingestemd met een aantal voorstellen, waarvan de financiële consequenties ten laste van het begrotingssaldo zijn gebracht. Na de 1e bestuursrapportage is het tekort daarmee teruggebracht naar afgerond € 4 ton. Zie onderstaande tabel.

 
In de tabellen hieronder geven wij de mutaties per programma weer en het effect daarvan op het begrotingssaldo en op de Algemene Reserve Vrij Besteedbaar.

Financieel beeld 2022 - 2e bestuursrapportage 2022
Tabellen: bedragen in euro's (minbedrag is nadeel)

Hieruit blijkt, dat de 2e bestuursrapportage sluit met een positief saldo. Het saldo wordt met name veroorzaakt door een hogere Algemene Uitkering van € 2,9 mln als gevolg van de verwerking van de meicirculaire in deze bestuursrapportage. Daarnaast bent u eerder geïnformeerd over het effect van de septembercirculaire op het begrotingssaldo. De effecten van deze circulaires, met name de fluctuaties van de inkomsten, zorgen ervoor dat het lastig blijft een accurate begroting op te stellen en geven daardoor een turbulent financieel beeld. Tegenover deze extra inkomsten, staan ook uitgaven die op voorhand niet te ramen zijn. Voorbeelden hiervan zijn de energietoeslag (€ 762.000) in programma 6, budget voor verduurzaming gemeentelijke gebouwen en installaties (€ 210.000) in programma 8 en de extra middelen voor BOA-inzet (€ 10.000). Een nadere toelichting op bovenstaande tabel vindt u in de voortgang per programma.

Effecten voor de begroting 2022

Stand Algemene Reserve Vrij Besteedbaar (ARVB).
De stand van de Algemene Reserve Vrij Besteedbaar bedraagt afgerond € 12,7 mln (zie voor specificatie bijlage 2 - 13e begrotingswijziging).
Zoals hiervoor al is aangegeven, is er na deze bestuursrapportage sprake van een positief begrotingssaldo 2022 van € 1.353.000. Bij ongewijzigde omstandigheden zal dit overschot aan het einde van het jaar worden toegevoegd aan de Algemene Reserve Vrij Besteedbaar. Daarmee komt de stand van de reserve uit op € 14 mln. De komende jaren verwachten wij diverse investeringen, onder meer voor de uitvoering van het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP) en het Meerjaren Onderhoudsplan IBOR (MJOP). We komen met voorstellen op welke manier de ARVB hiervoor kan worden ingezet.

Ontwikkelingen  
Door de oorlog in Oekraïne ontvluchten mensen hun land. Naast de dramatische gebeurtenissen in Oekraïne hebben we te maken met een aanhoudende instroom van asielzoekers. In Nederland is een gebrek aan opvangcapaciteit, daarom zijn in de zomerperiode mensen voor een periode van vier weken opgevangen in de sporthal van Kulturhus de Spil. De geraamde kosten mbt de (nood)opvang in onze gemeente hebben wij opgenomen in deze rapportage, waarbij we er nog steeds vanuit gaan dat het Rijk alle kosten vergoed.
De oorlog in Oekraïne heeft ook een zichtbare impact op onze inwoners en ondernemers. Er is sprake van hoge brandstof- en energieprijzen en oplopende inflatie.

Op het moment dat de impact van Corona op onze ambtelijke organisatie minder werd, werden wij geconfronteerd met extra werkzaamheden door de opvang van Oekraïners en de crisis (nood)opvang van asielzoekers.

Voor wat betreft Corona is het onduidelijk hoe het verdere verloop in het najaar 2022 zal zijn en wat eventuele (na-)effecten zullen zijn.

Naast de zorg voor het goed opvangen van vluchtelingen gaat onze aandacht ook naar onze minder draagkrachtige inwoners en ondernemers, die door deze crisis worden geraakt. Het Rijk heeft in de meicirculaire een vergoeding toegekend om huishoudens tegemoet te komen voor de stijgende energielasten. Inmiddels is de toeslag verhoogd, in de septembercirculaire volgt hiervoor een extra rijksvergoeding.
We vinden het belangrijk dat Kulturhusen zoveel mogelijk open en toegankelijk zijn, ook in tijden van stijgende energiekosten. We compenseren de Trefkoele, de Spil en Mozaïek voor de stijgende energielasten, zodat de extra kosten niet (volledig) naar de gebruikers hoeven worden doorberekend.

Nederland staat voor grote opgaven. De stikstofproblematiek, de roep om meer (betaalbare) woningen, klimaatverandering zijn enkele voorbeelden van complexe vraagstukken. In combinatie met de onzekerheid in de wereld laat de toekomst zich moeilijk voorspellen. Wij blijven daarom alert op onze inzet, prestaties en beschikbare middelen.

Bovenstaande ontwikkelingen vragen een forse inzet van de organisatie. Tegelijkertijd merken we, net als bij andere gemeenten en organisaties, duidelijk de krapte op de arbeidsmarkt. Het is niet altijd mogelijk de vrijvallende functies op korte termijn opnieuw in te vullen. Ook externe inhuur is niet altijd direct mogelijk en we zien een trend van stijgende tarieven. Vooralsnog lukt het om de dienstverlening op peil te houden. Wel heeft dit gevolgen voor bijvoorbeeld de werkdruk binnen de organisatie.

Corona noodfonds
Aanvragen voor de vierde tranche van het corona noodfonds konden worden ingediend tot en met 15 april. De toekenning van de bijdragen is verwerkt in deze bestuursrapporage, onderdeel Incidentele financiële afwijkingen in programma 5. Hierover bent u middels een raadsmemo geïnformeerd.

Septembercirculaire
Op het moment van samenstellen van deze rapportage hebben wij de september circulaire van het gemeentefonds (Algemene Uitkering) nog niet ontvangen. Over deze circulaire informeren wij u separaat. De circulaire kan nog financiële effecten hebben voor het jaar 2022.

Grondexploitatie
Zoals gebruikelijk wordt per 31 december (bij het opstellen van de jaarrekening) beoordeeld hoe hoog de Algemene Reserve grondexploitatie moet zijn en bij een positief saldo zal er een bedrag kunnen vrijvallen ten gunste van de Algemene Reserve Vrij Besteedbaar.

Digitaal
U ontvangt deze bestuursrapportage digitaal in de vorm van een pdf. In het kader van de doorontwikkeling van onze Planning & Control verschijnt deze rapportage ook in een doorklikbare vorm via https://financien.dalfsen.nl/ en via https://dalfsen2022.2ebestuursrapportage.nl/

Procedure bestuurlijke behandeling